رهیافت های چهارگانه تبیین های فرهنگی انقلاب اسلامی  

دکتر صلاح الدین هرسنی

معدل را باید از جمله پژوهشگرانی دانست که دایره تحقیقاتش دارای تنوع قابل توجهی است. تحلیل گفتمانی معدل از انقلاب که خارج از دایره مفاهیم جامعه شناسی به معنای کلاسیک آن صورت گرفته، از جمله نمونه های درخشان تحلیل های فرهنگی انقلاب اسلامی است.   

 

ادامه نوشته

مفهوم انقلاب در اندیشه سیاسی هانا آرنت

دکتر صلاح الدین هرسنی

هانا آرنت انديشمند و متفکر و فيلسوف سياسی آلمان سهم قابل ملاحظه ای دراعتلای اندیشه سیاسی مدرن دارد. با بررسی آرا و عقاید آرنت این نکته استنباط می گردد که اندیشه سیاسی او در پی فهم تجربه سیاسی انسان و جایگاه سیاست در حیات انسانی است.در این راستا،سیاست نیز مفهوم خاص خود را در اندیشه او پیدا می کند به این معنی که سیاست مورد نظر او چیزی جز کنش ها وکردار های عمومی انسان ها نیست که  می تواند آزادی واختیار و فاعلیت انسان را معنا ومفهوم دیگری ببخشد.

ادامه نوشته

تشریح تئوری مبارزه طبقاتی مارکس در تحلیل انقلاب

دکتر صلاح الدین هرسنی

مهمترین نظریه ای که انقلاب را از دیدگاه منازعه طبقاتی توضیح می دهد،تئوری کارل مارکس است. این تئوری را می توان مشخصا بوسیله دستگاه جامعه شناسی سیاسی او و نیز با مراجعه به برخی از آثار مارکس از جمله سرمایه،نقد اقتصاد سیاسی وایدئولوژی آلمانی تشریح نمود.

ادامه نوشته

چگونگي پيدايش مكتب فرانكفورت

دکتر صلاح الدین هرسنی

موسسه فرانكفورت بخشي از يك جنبش فكري وسيع تر موسوم به ماركسيسم غربي به شمار مي‌رفت كه خصيصه‌هاي اصلي آن از يك سو ارائه تفاسير مجدد عمدتاً فلسفي و هگلي از نظريه ماركسيستي درباره جوامع سرمايه داري پيشرفته و از سوي ديگر ارائه ديدگاهي كاملاً انتقادي نسبت به تحول جامعه و دولت در اتحاد جماهير شوروي بود

ادامه نوشته

موانع وچالش های موجود در اعاده نظام حقوقی کودک در ایران

دکتر صلاح الدین هرسنی

اعاده نظام حقوقی کودکان در قالب کنوانسیون1989 را باید از مهمترین مساهمت و دستاوردهای سازمان جهانی حقوق بشر دانست. به رغم مجاهدت و تلاشی که از سوی سازمان جهانی حقوق بشر در تصویب این کنوانسیون صورت گرفت،به نظر می رسد که نظام حقوقی کودکان در برخی از کشور های در حال توسعه و مشخصا ایران با چالش های فراونی روبرو بوده است. رفع این چالش ها و به سامان رساندن قاعده ای نظام مند آنهم با هدف برون رفت از وضعیت موجود،از جمله برنامه هایی است که ذهن و زبان صاحب نظران امر حقوقی را به خود مشغول داشته است. ناگفته پیداست ادله ای هم که در باب رفع چالش های موجود و باز آفرینی نظام حقوقی کودکان از سوی اینگونه صاحب نظران اقامه می شود، بیشتر رنگ و لعاب حقوقی و قانونی دارد..مطلب حاضر ضمن تبیین کلیت مفهومی ونظری در قالب مقدمه،تلاش دارد که به واکاوی و بررسی این چالش ها بپردازد. لذا در پاسخ به این پرسش اصلی تنظیم شده است که موانع وچالش های موجود در اعاده نظام حقوقی کودک در ایران، کدامند؟فرضیه ای که در پاسخ به پرسش اصلی مورد سنجش و آزمون قرار می گیرد آن است که تناقضات قانونی مربوط به حقوق،تعارضات جامعه شناختی و وجود سازوکارهای نامناسب بر نظام تربیتی و آموزشی را باید از موانع وچالش های موجود بر نظام حقوقی کودک در ایران دانست.گفتنی است که ماهیت پژوهش حاضر بر روش علی وتبیینی استوار است وتلاش دارد که با تحلیل دادها آنهم با هدف اثبات فرضیه،به پرسش اصلی پاسخی در خور توجه  وقابل ملاحظه دهد.

ادامه نوشته

نفی اصالت تاریخ وایدئولوژی یوتوپیایی در اندیشه سیاسی پوپر

دکتر صلاح الدین هرسنی

کارل ریموند پوپراز تأثیرگذارترین فیلسوفان علم در قرن بیستم شناخته می‌شود.نفوذ علمی او به ویژه در حوزه روش شناسی علمی فراگیر و مورد تصدیق دانشمندان حوزه های گوناگون دانش قرار گرفته است. اگرچه بیشتر آثار او در زمینه فلسفه علم می باشد، اما آثار او درفلسفه اجتماعی و سیاسی نیز مورد توجه بسیار واقع گردیده ‌است، به گونه ای که اورا به داشتن چنین آثاری،مدافع اندیشه آزادی سیاسی و مدافع جامعه باز از یک سو واز سوی دیگر مخالف هرگونه تاریخ گرایی و ایدئولوژی انقلابی ویوتوپیایی ومذهب اصالت تاریخ دانسته اند.

ادامه نوشته

بررسی کتاب دین،جهانی شدن وفرهنگ سیاسی در جهان سوم

دکتر صلاح الدین هرسنی

اشاره:

یکی از جدیدترین ابزار های مفهومی که متفکران برای تحلیل شرایط اجتماعی جوامع جهان و چگونگی تغییرات و تحولات آینده آن ها پدید آورده اند،مفهوم جهانی شدن است.برای جهانی شدن تعاریف متعددی ذکر کرده اند.واقعیت آن است که شاید نتوان برای این پدیده به دلیل تعدد ابعاد آن یک تعریف واحد ارائه داد،اما آن چه که بیش از همه به عنوان تعریف این پدیده ذکر شده است آن است که،جهانی شدن عبارت است از فرآیند فشرده گی فزاینده زمان و فضا که به واسطه آن مردم دنیا کم وبیش و به صورتی نسبتا آگاهانه در جامعه جهانی واحد ادغام می شوند.

ادامه نوشته

تحليل گفتماني انقلاب اسلامي

گفتمان از نظر روش‌شناسي داراي ويژگي‌ها و خصوصياتي است كه اين روش را از ديگر روش‌هاي علوم اجتماعي متمايز مي‌كند. به‌طور مثال در نظريه گفتمان گست گفتمان‌ها به عنوان يك مفروض تلقي مي‌شود، در حالي كه پيش‌‌فرض نظريه‌هاي تاريخي (همانند فلسفه هگل) تداوم تاريخ و عدم گسست آن‌هاست. تحليل گفتماني داراي نحله‌هاي گوناگوني است، به شكلي كه استفاده از هر يك از آن‌ها به عنوان روش علوم اجتماعي نتايجي متمايز به همراه خواهد داشت. مهم‌ترين اين نحله‌ها عبارتند از: نظريه گفتمان در زبان‌شناسي، نظريه گفتمان نورمن كلاف(1) نظريه گفتمان فوكو و نظريه گفتمان لاكلاو و موف.

ادامه نوشته

جان مینارد کینز وافسانه نئو لیبرالیسم

دکتر صلاح الدین هرسنی

جان مینارد کینز وافسانه نئو لیبرالیسم

چند دهه زمان و فرصت لازم بود تا نئولیبرالیسم به عنوان رویکردی جدید وتازه،ولادت خود را در تاریخ اندیشه سیاسی تهنیت گوید.بحران اقتصادی 1970 میلادی آغاز و شروعی برای این فرصت بود تا این رویکرد جدید بتواند با گذار از سیاست و رویکرد های کینزی، سیرو پویش خود را در تاریخ اندیشه سیاسی مدرن از سر گیرد.اما این آغاز، پایانی برای سناریویی بود که از دهه 1930 شروع شده بود. این سناریو همان پروژه دولت رفاهی بود که با طراحی جان مینارد کینز به مدت چهار دهه در گردش اقتصادی کشور های غرب به اجرا در آمد و می کوشید تا از طریق دخالت در اقتصاد هم بحران انباشت سرمایه و هم بحران مشروعیت دموکراتیک خود را حل کند.در واقع بحران در اقتصاد سرمایه داری آزاد در طی سال های32-1929 مقدمه اجرایی سازی طرح کینز و پروژه دولت رفاهی بود.

ادامه نوشته

بررسی جایگاه زن در آموزه های فمنیستی

دکتر صلاح الدین هرسنی

بررسی جایگاه زن در آموزه های فمنیستی

ظهور پست مدرنیسم را باید یکی از تحولات مهم اواسط قرن بیستم در عرصه اندیشه سیاسی در معنای خاص آن دانست.این جریان نو ظهور شورش و اعتراضی به آموزه های محوری وگفتمان های مسلط و رایج دوران مدرن بود.فمنیسم که از آن به جنبش برابری کردن حقوق زنان با مردان در عرصه های اجتماعی و سیاسی یاد می کنند،یک وجه از گفتمانهای موجود دوران پست مدرن بود که با آموزه ها وقرائت مخصوص به خود در صدد به چالش کشیدن آموزه های دوران مدرن برآمد. در این راستاگفتمان فمنیسم با آموزه های مخصوص به خود یعنی با قراردادن جنسیت در محور تفکر و رفتار، نه تنها فالوسنتریسم(نرینه محوری)را که یک وجه ازرویکرد مسلط دوران مدرن بود به چالش طلبید، بلکه استراتژی های کار آمد را برای بهتر کردن وضعیت جهان اجتماعی به نحوی که این جهان را برای زنان و برای همه مردم به مکانی عادلانه تر بدل سازد، مورد شناسایی قرار داد. مفروض اصلی گفتمان فمنیسم آن است که زنان به دلیل جنسیت شان گرفتار تبعیض و مردان بر زنان به اشکال مختلف تسلط پیدا کردند، لذا لازم است برای تغییر این وضعیت اقدام شود. به این ترتیب فمنیسم از آنچه سلطه مردان بر زنان می خواند، یک تلقی هستی شناسانه ندارد. به تعبیر دیگر این وضعیت را شکل یافته می داند و نه امر وجودی. اینکه مردان چگونه مسلط شده اند؟ وچرا این سلطه پذیرفته شد؟ و مآلاً نتایج این سلطه چیست؟ را می توان از پرسش های محوری فمینیسم قلمداد کرد. مطلب حاضر ضمن بیان کلیات مفهومی ونظری عهده دار پاسخ به این پرسش اصلی است که شناخت جایگاه زن در آموزه های فمنیستی چگونه حاصل و امکان پذیر می گردد؟ فرضیه ای که در پاسخ به پرسش اصلی به سنجش وآزمون گذاشته می شود آن است که با  بررسی و معرفی آرا و نظریات آبا و مکاتب شاخص فمنیسم این امکان حاصل می گردد که ما بتوانیم به شناخت واقعی جایگاه زن در آموزه های فمنیسمی دست یابیم.

ادامه نوشته

جمهوري اسلامي و تحليل گفتمانهاي سياست خارجي

دکتر صلاح الدین هرسنی

تفاوت شرايط محيطي، نظامهاي سياسي را تشويق و وادار مي‌کند که گزينه‌هاي متفاوت و متنوعي را به عنوان رفتار سياسي خود در سطوح منطقه‌اي و بين‌المللي انتخاب نمايند. تحليلهاي سياسي نيز مي‌کوشند با تعيين متغيرهاي مستقل، وابسته و دخيل در گزينش يا تغيير مواضع کشورها، تفاوت رفتارها را توضيح دهند. تحليل براساس «گفتمان» يکي از انواع تحليلهاست که با معيار تفکيک گفتماني، هر دوره زماني را بررسي مي‌کند. مقاله پيش‌رو با استفاده از اين روش کوشيده است ضمن بيان تفاوت گفتماني دوره‌هاي مختلف، رابطه‌ تکاملي ميان آنها را نشان دهد. به بيان ديگر، تفاوتها مبنايي نبوده است و لذا نويسنده مدعي رشد و پيوستگي در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران از زمان تاسيس تا به امروز مي‌باشد که براي درک اين مهم نيازمند تفکر مستمر ميان شرايط متغير محيطي از يک‌سو و اصول و مباني تعيين‌شده براي سياست خارجي جمهوري اسلامي از سوي ديگر مي‌باشيم.

ادامه نوشته

سیمای فکری اسلاوی ژیژک

دکتر صلاح الدین هرسنی

سیمای فکری اسلاوی ژیژک

از اسلاوی ژیژک در تاریخ اندیشه مدرن کمتر سخن به میان آمده است.طیف متنوعی از آثار او به همراه جهد بلیغی که او در عرصه اندیشه مدرن به عمل آورده،این امکان را به وجود می آورد که بتوان سهمی را برای او در اندیشه مدرن قایل شد.گفته شده است که او در اسلووانی زاده شد و در پاریس ضمن تحصیل فلسفه در دانشگاه لیوبلیانا،در مکتب لاکان و میلر روانکاوی را نیز فراگرفت؛ بعد از تعلیم در مکتب لاکان،اهتمام ویژه او در پاریس تاسیس جامعه روانکاوی نظری بود که با نظر مساعد و اقبال عمومی مواجه شد.

ادامه نوشته