ژئو استراتژی قدرت های بزرگ در اوراسیا

دکتر صلاح الدین هرسنی

آمریکا، روسیه ، چین ، آلمان و ژاپن کشورهایی هستند که توانایی اعمال قدرت یا نفوذ در خارج از مرزهای خود را دارا می باشند و می توانند نقش مهمی در صحنه سیاسی اوراسیا ایفا کنند و وضعیت ژئوپلتیکی را تغییر دهند.آلمان و ژاپن علاوه بر تأثیرگذاری اقتصادی می توانند نقش مهم تری در تحولات و رویدادهای منطقه اوراسیا داشته باشند، اما تاکنون تمایلی به ایفای نقشی برجسته در مدیریت بحران های منطقه ای از خود نشان نداده اند. در ضمن بسیاری از همسایگان آن ها با برتری این دو بازیگر مخالفت خواهند کرد.روسیه و چین دو قدرت بزرگ ،با نفوذ و تأثیرگذار اوراسیایی هستند و به دلیل جایگاه تاریخی و شرایط بین المللی شان ،هیچ بازیگر خارجی نمی تواند به تنهایی آن ها را از مدار حرکت تاریخی شان بیرون براند.

ادامه نوشته

بررسی نظریه های ژئوپولیتیکی منطقه خاورمیانه

دکتر صلاح الدین هرسنی

دراین پژوهش سعی شده که با بررسی نظریه های ژئو پولیتیکی خاورمیانه و تحولات آتی که در روند این نظریه ها گذشته است یک بررسی اجمالی صورت گیرد. ابتدای مقاله با یک مقدمه آغاز می شود که به اصطلاح خاورمیانه و نظریه های ارائه شده می پردازد و در ادامه نظریه های هارتلند (مکیندر) ریملند (اسپایکمن) قدرت دریایی (ماهان) کمربند شکننده (کوهن) فضای حیاتی (هوفر) ارگانیکی (راتزل) و همچنین دونظریه سیلاک و شرایبر که نظریه سیلاک یک نظریه تاریخی است و از زمان هخامنشیان تا به حال وجود داشته و سرلوحه دیگر نظریه ها قرار دارد را مورد بررسی قرار داده است. در پایان هم یک نتیجه گیری با توجه به سوال و فرضیه مطرح شده صورت گرفته که می توان به تلفیق نظریه هارتلند و ریملند اشاره کرد.

ادامه نوشته

تشریح تئورى های انگليسى ، آمريكايى و ایرانی در زمينه استراتژى سياسى

دکتر صلاح الدین هرسنی

از نظریه هارتلند یا قلب زمین هلفورد جان مکیندر واز نظریه  ریملند نیکلاس اسپایکمن واز تئوری تئولند محمد جعفرايرانى  به ترتیب به تئورى های انگليسى، آمريكايى وایرانی در زمينه استراتژى سياسى  نام برده شده است. این سه  تئورى انگليسى ، آمريكايى وایرانی در زمينه استراتژى سياسى از سوی دو بلوک غرب وشرق مطرح و در سطح کلان اجرا شده است.

ادامه نوشته

منظومه پساملّي (گفت و گو با دكتر كمال پولادي پيرامون آراء هابرماس در مورد آينده جهان )

دکتر صلاح الدین هرسنی

چندي پيش يكي از آثار يورگن هابرماس با عنوان جهاني شدن و آينده دموكراسي با ترجمه دكتر كمال پولادي استاد فلسفه سياسي منتشر شد. هابرماس در اين كتاب با ارايه چندين مقاله،  چالش هاي آينده دموكراسي ها را در عرصه جهاني شدن برمي شمارد و راه حل اين چالش ها را در ايجاد سامانه هاي سياسي اي مي داند كه او از آن به منظومه پساملي ياد مي كند. گفت وگو با مترجم اين كتاب از نظر خوانندگان مي گذرد.

ادامه نوشته

تاریخچه حماس

دکتر صلاح الدین هرسنی

سال ۱۹۸۷ شيخ احمد ياسين گروه حماس را با عنوان جنبش مقاومت اسلامى فلسطين براى مبارزه با اشغالگرى اسرائيل بنيان نهاد.

ادامه نوشته

رابطه توسعه نیافتگی و فساد

دکتر صلاح الدین هرسنی

سازمان شفافیت بین المللی که جهت مقابله با فساد تشکیل شده است، مقیاسی دارد که بر اساس آن هر ساله گزارشی منتشر می‌کند که درآن کشورها را از نظر فساد رتبه بندی می‌کند. در این مقیاس نمره صفر نشان دهنده بیشترین فساد و نمره 10 نشان دهنده عدم وجود فساد است. در گزارش سال 2005 این سازمان، افغانستان از میان 186 کشور جهان با نمره 5/2 در رتبه 117  قرار دارد. درهمین گزارش کشورچاد با نمره 7/1 فاسد ترین کشور و ایسلند با نمره 7/9 پاک ترین کشور معرفی شده است. در این مقیاس ایران با نمره 9/2 در رده 96 و عراق با نمره 2/2 در رده 141 و پاکستان با نمره 1/2 در رده 146 قرار دارد.

 

ادامه نوشته

جنگ های اعراب واسرائیل

دکتر صلاح الدین هرسنی

کشورهای عربی و در رأس آنها سوریه و مصر به طور رسمی ۴ بار در سالهای ۱۹۴۸ ، ۱۹۵۶ ، ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ با اسرائیل وارد جنگ شدند و جز در یک مورد که موفقیت جزئی داشتند در بقیه موارد شکست خوردند.

 

 

ادامه نوشته

ریشه های تورم از نگاه مارکس، کینز، فریدمن

دکتر صلاح الدین هرسنی

نظریه های اقتصادی در باب تورم و راه بدون رفت از آن را می توان به سه گروه اصلی یعنی نظریه مارکسی، نظریه بازار- سوسیالیسم و نظریه پولی تقسیم کرد.

 

ادامه نوشته

گروه‌هاي سياسي لبنان

دکتر صلاح الدین هرسنی

مردم لبنان سال‌هاست كه در كنار يكديگر با گرايش‌هاي مختلف قومي و مذهبي زندگي مي‌كنند. اين مسئله سبب شده‌ است كه گرو‌‌ه‌هاي سياسي مختلفي پاي به عرصه تحولات اين كشور بگذارند و نقش پررنگي در صحنه سياسي لبنان ايفا كنند.عرصه پرشتاب لبنان به گونه‌اي‌ است كه طوايف و گرايش‌هاي مختلف مذهبي اين كشور را وادار كرد با تشكيل گروه يا گروه‌هايي پاي به عرصه تحولات لبنان بگذارند. مسير پرپيچ و خم سياست داخلي لبنان اين گروه‌ها را مجبور كرد تا در اين مسير با يكديگر ائتلاف كنند و گاهي هم در روبروي يكديگر بگيرند. اكنون به شناخت مهم‌ترين گروه‌هاي لبناني مي پردازيم.

ادامه نوشته

روساي جمهور لبنان از زمان استقلال تاكنون

دکتر صلاح الدین هرسنی

نظام سياسي لبنان از زمان استقلال اين كشور در سال 1953 بر اساس تقسيم قدرت سياسي ميان طوائف مختلف آن پايه‌ريزي شده به طوري كه رئيس جمهور بر اساس عرف معمول از ميان مسيحيان ماروني، نخست وزير از ميان اهل تسنن و رئيس پارلمان از ميان شيعيان برگزيده مي‌شوند. اين سنت در لبنان مرسوم بوده و در قانون اساسي اين كشور نيز بدان اشاره‌اي نشده است.

ادامه نوشته

بررسی جايگاه مبارزه با تروريسم در سياست خارجی آمريکا در دوران پسا پسا جنگ سرد

دکتر صلاح الدین هرسنی

در جهان امروز ازپديده تروريسم به يکی از بحث انگيز ترين  مباحثی ياد مي شود، به گونه ای که اين پديده با به چالش کشاندن صلح وامنيت جهانی هم معضل بزرگی را برای نظام بين الملل وکشور های جهان فراهم آورده وهم شرايط بسيار سختی را برای کشور های در گير ايجاد کرده است. حوادث تروريستی11سپتامبر را بايد اوج عمليات تروريستی در جهان دانست.در حقيقت با حمله به نيويورک وواشنگتن در بامداد11سپتامبر 2001 ،اين کشورمخرب ترين عمليات تروريستی جهان بعد پرل هاربر در جزاير هاوايی در سال 1941 را تجربه کرده است.حمله به قلب سياسی واقتصادی آمريکاتروريسم چهره جديد خود راعريان ساخت ونشان داد که گروه های بزرگ وسازمان يافته ای در سطوح فراملی وفردی وجود دارند که هدفشان مبارزه با سلطه وواقعيات امپراطوری آمريکاست.از منظر داخلی حادثه 11 سپتامبر موجب افزايش قدرت آمريکا ونومحافظه کاران شد،لذا دولت آمريکا بعد از اين حوادث،با تبعيت از سياست نظاميگری به سوی اتخاذ دکترين جديد که همانا برخورد نظامی بود،گرايش پيدا کرد.در اين دوره تروريسم جايگزين دشمن قبلی يعنی کمونيسم شد ومبارزه با آن به اصل مسلم وسامان بخش سياست خارجی آمريکا مبدل گرديد.

ادامه نوشته

الزامات ژئوپولیتیکی انرژی دریای خزر

دکتر صلاح الدین هرسنی

اهمیت نفت در دنیای امروز بر هیچ کس پوشیده نیست. امروزه نفت و فرآورده‌های آن به عنوان شاهرگ تمام سیستم‌های صنعتی می‌باشد. به گونه‌ای که این کالا از محور‌ها و موتورهای توسعه اقتصادی بوده و اساسا صنعتی پایایه‌ای و مادر است.

ادامه نوشته

بررسي قلمروهاي ژئواستراتژيک درقرن بیست ویکم

دکتر صلاح الدین هرسنی

در دوران جنگ سرد، بنيان قلمروهاي ژئواستراتژيک بر اساس توان نظامي و جغرافيايي و ايدئولوژيک بنا شده بود. پس از پايان جنگ سرد به دلايل فراوان از جمله هزينه بسيار بالاي تسليحات نظامي، مسائل نظامي و ايدئولوژيک اهميت خود را در تعيين اهميت مناطق ژئواستراتژيک از دست داد و عوامل انساني و اقتصادي جايگزين آن شد. ملاک قدرت در سده بيست و يکم توانمندي اقتصادي در سطح بين‌المللي است و بدين لحاظ خاورميانه و بالاخص منطقه خليج‌فارس به دليل داشتن اين توانمندي از مناطق مهم ژئواستراتژيک و ژئواکونوميک خواهد بود. طبعا ايران نيز به‌عنوان يکي از کشورهاي منطقه، در قرن بيست و يکم از لحاظ راهبردي و اقتصادي از اهميت زيادي برخوردار خواهد بود.

ادامه نوشته

ارزیابی مکتب تحلیل سیاست خارجی

دکتر صلاح الدین هرسنی

تا پیش از انکه در سال ۱۹۵۴، اسنایدر و همکارانش طرح مفهومی خود را پیرامون «تصمیم‌گیری سیاست خارجی» ارائه کنند، روابط بین‌الملل در سیطره رویکرد واقع‌گرایی بود- که با تکیه بر دولت محوری، و ضرورت حفظ بقای دولت در محیط آنارشیک بین‌المللى، به عوامل داخلى صرفأ در حدی که به قدرت واحدهای سیاسى در معادلات بین‌المللى مربوط بود، اهمیت مى‌داد- و از این رو، دولت‌ها جعبه‌های سیاهى قلمداد می‌شدند که مهم نبود در درون آنها چه می‌گذرد، و آنچه که رفتار واحدها و تعاملات میان آنها را در نظام بین‌الملل شکل می‌داد، بیشتر به محیط خارجى برمی‌گشت.

ادامه نوشته

تاملی بر فلسفة سياسی ايمانوئل کانت

دکتر صلاح الدین هرسنی

ترديدی نبايد داشت که کانت بيشترين تأثير را بر انديشة دوران جديد و بويژه در حوزه های گوناگون فلسفه مانند معرفت شناسی، فلسفة اخلاق (اتيک)، فلسفة زيبايی شناسی (استا تيک) و نيز فلسفة حق داشته است. اما آنچه که شايد جالب توجه باشد، ذکر اين نکته است که کانت علاوه بر آن، به عنوان فيلسوفی سياسی، دارای انديشه های درخشانی نيز در حوزة فلسفة سياسی است.

 

ادامه نوشته

آشنايي با مكتب اقتصاد سياسي رسانه‌ها

دکتر صلاح الدین هرسنی

مكتب اقتصاد سياسي رسانه‌ها از جمله مكاتب انتقادي است كه تحت تأثير آراي انديشمنداني چون "هربرت شيلر و دالاس اسمايت" از دهه 1970 ميلادي به بعد گسترش يافت.اين مكتب بر اين باور است كه رسانه‌ها مجاري انتقال محتواي فرهنگي هستند. اين محتوا مستقل از رسانه‌ها شكل گرفته است.آنان، همانند ساير محققاني كه نسبت به جامعه ديدگاهي سوسياليستي دارند، ضمن مطالعه تاريخي نظام سرمايه‌داري جهاني نتيجه مي‌گيرند كه نظرات حاكم بر جامعه، همان نظرات طبقه حاكم است، طبقه‌اي كه به‌مثابه قدرت مادي در جامعه حضور دارد و قدرت فرهنگي و معنوي حاكم نيز هست. بنابراين نظريه‌پردازان اين مكتب بر ساختارهاي پايه‌اي و بنيان‌هاي اقتصادي جامعه تأكيد مي‌كنند و براي درك شكل و محتواي رسانه‌ها به بررسي چگونگي توزيع منابع عظيم رسانه‌اي و صنايع اطلاعاتي و كساني كه آنها را كنترل مي‌كنند مي‌پردازند.

ادامه نوشته

سه دوره مختلف در تاريخ فلسفه علم

دکتر صلاح الدین هرسنی

معرفت شناسي ، اپسيتمولوژي ، فلسفه علم و علم شناسي ، دانشواژگاني هم خانواده به شمار مي روند .

ادامه نوشته

درباره كارل گوستاو همپل

دکتر صلاح الدین هرسنی

 كارل همپل (۱۹۹۷-۱۹۰۵) از چهره هاي شاخص پوزيتيويسم منطقي به شمار مي رود كه در عين حال منتقد اين گرايش نيز بوده است.

ادامه نوشته

پوزیتیویسم حلقه وین

دکتر صلاح الدین هرسنی

در سال 1907، جمعى دانشجوى پرشور، هر پنجشنبه شب در كافه اى قديمى در شهر وين گردهم جمع مى شدند تا درباره علم و فلسفه بحث كنند، آنها به شدت تحت تأثير «ارنست ماخ» بودند.«ماخ»، كرسى تاريخ و نظريه علم استقرايى در دانشگاه وين را بر عهده داشت.

ادامه نوشته

دهه چهارم انقلاب اسلامي و نظام بين‌الملل

دکتر صلاح الدین هرسنی

 جك گلداستون، نظريه‌پرداز علوم مربوط به انقلاب‌ها در يكي از آثار خود ابراز مي‌دارد كه اگرچه انقلاب‌ها همه در پي ساختن يك جامعه ايده آل بودند، اما در مواجهه با واقعيات رنگ باختند. او معتقد است كه انقلاب‌هاي بزرگ همگي تغييرات عمده در ساختار سياسي، اقتصادي و اجتماعي جامعه خود ايجاد كرده و ساختارهاي جامعه را با تغييرات اساسي روبه‌رو كردند. بررسي زمينه‌ها، عوامل، روند و وقوع انقلاب از جمله مهم‌ترين مباحثي است كه به‌عنوان فلسفه وجودي جامعه شناسي انقلاب تلقي مي‌شود.

ادامه نوشته

روابط امریکا و روسیه در دوره اوباما: تقابل یا تعامل

دکتر صلاح الدین هرسنی

آیا روس‌ها تصور می‌کنند که در روابط امریکا و روسیه تغییری رخ داده و وعده تغییر اوباما در رابطه با روسیه محقق شده است یا خیر؟ پاسخ این سوال به صورت کوتاه ‌این است که تا حدی تغییر رخ داده و ما تغییرات محسوسی در رابطه امریکا و روسیه مشاهده می‌کنیم.

 

ادامه نوشته

روابط آمریکا و روسیه پس از بحران گرجستان

دکتر صلاح الدین هرسنی

یا بحران گرجستان قواعد بازی در روابط (خارجی) روسیه را تغییر خواهد داد؟ اگر بخواهیم که براساس اظهارات اخیر تحلیلگران و مفسران آمریکایی قضاوت کنیم، باید بگوئیم که احتمالا یک وضعیت تازه و پرتنشی بر روابط آمریکا و روسیه حاکم خواهد شد. هر چند دولت واشنگتن تأکید می کند که بازگشتی به جنگ سرد درکار نیست، ولی این بحران، پایان استراتژی آمریکا در انضمام روسیه به سیستم جهانی خواهد بود؛ سیاستی که توسط سه رئیس جمهور قبل (آمریکا) دنبال می شد.

 

ادامه نوشته

جریان شناسی اصلاحات در ایران معاصر

دکتر صلاح الدین هرسنی

اصلاحات وجهی از تحولات سیاسی است که در فرآیند آن به تغییرات آرام و مسالمت آمیز در جامعه آنهم به منظور دستیابی به تعادل و رفع مصایب،تصحیح خطاها و متوقف سازی سوء استفاده های اجتماعی،جلوگیری از وقوع بحران های سیاسی، و حرکت های رو به پیش در مهندسی اجتماعی مبادرت می شود. نظام سیاسی و اجتماعی ایران در دهه 1370 برخی از نشانگان گذار به دموکراسی را نمایش گذاشت.محققان جامعه شناسی سیاسی از این نشانگان، به سر آغاز اصلاحات ایران در دوران معاصر و اخیر یاد می کنند.این اصلاحات در شکل گیری خود زمینه های ساختاری،اقتصادی، سیاسی، اجتماعی،فکری و برخی از امواج جهانی شدن را به همراه داشت.به هر صورت این زمینه ها در کنار بی توجهی گفتمان اصول گرایی نسبت به موضوع های فرهنگی واجتماعی و مشخصا توسعه سیاسی، منجر به شکل گیری  و ظهور جریان اصلاحات وگفتمان اصلاح طلبی در ایران در طی سال های1384-1376 شد. مطلب حاضر تلاش دارد ضمن تبیین کلیت مفهومی، نظری و پیشینه اصلاحات در مقدمه،جریان شناسی گفتمان اصلاح طلبی ایران از فاصله سال های 76 تا 84  را در ابعادی چون:چگونگی شکل گیری،فعالیت وعملکرد و آسیب شناسی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.پژوهش حاضر در تحلیل داده ها از روش علی وتبیینی و نیز از روش توصیفی بهره می برد.

ادامه نوشته

بررسی روابط امریکا با روسیه از سال ۱۹۹۱ـ۲۰۰۷م (2)

دکتر صلاح الدین هرسنی

 در این راستا در تاریخ چهارم جولای جاری (۲۰۰۷ میلادی) سرگئی ایوانف، معاون اول نخست وزیر روسیه هشدار داده بود که اگر آمریکا با پیشنهاد دولتش برای تشکیل برنامه مشترک سپر موشکی موافقت نکند، روسیه ممکن است برای دفاع از خود موشک هایش را در مرز اروپا فعال کند.

ادامه نوشته

بررسی روابط امریکا با روسیه از سال ۱۹۹۱ـ۲۰۰۷م (1)

دکتر صلاح الدین هرسنی

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر ۱۹۹۹ م ، جمهوری روسیه جانشین آن کشور گردید. اگرچه کشور جدید روسیه ، بخشی از مزیت های ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک شوروی سابق را به همراه خود دارد . اما بخش عمده ای از این مزیت ها را از دست داده است وضعیت کنونی روسیه نشان می دهد که تنگنای ژئوپلتیک تاثیر بسیار مهمی بر سیاست های راهبردی این کشور داشته است ، از جمله این مولفه ها قدرت نظامی این کشور است . تغییرات اساسی در سیستم سیاست جهانی که در آستانه هزاره سوم بوجود آمد به طور اجتناب نا پذیری بر سیاست خارجی روسیه تاثیر گذاشته است . کشور امریکا با سیاست های نظامی ، اقتصادی اش خواهان تضعیف نقش روسیه در اروپا و سایر نقاط جهان به ویژه در میان کشورهای مشترک المنافع است .

ادامه نوشته

بررسی عوامل موثر بر سياست خارجی جمهوری اسلامی در ارتباط با روسيه

دکتر صلاح الدین هرسنی

پيشينه روابط ايران و روسيه به چند قرن قبل مي رسد. به طور مشخص در دوران تزارها كه همزمان با حكومت قاجار در ايران بود، دو كشور چندين بار با هم جنگيدند كه اكثراٌ اين نبردها به نفع روسيه تمام شد و در نتيجه اين كشور تسلط چشمگيري در امور داخلي ايران به دست آورد كه تا سالهاي پهلوي اول نيز ادامه يافت. با تشكيل اتحاد شوروي،وتثبيت قدرت آن با جنگ سردي كه ايران نقطه آغازين آن بود، ايران كه اسب ترواي آمريكا در همسايگي "خرس بود با بر عهده گرفتن نقش ژاندارم منطقه در تقابل مستقيم با كشور شوراها قرار گرفت.

ادامه نوشته

دنیای پساآمریکایی

دکتر صلاح الدین هرسنی

این مقاله خلاصه ای است از کتاب فرید ذکریا با نام دنیای پسا آمریکایی که خود نویسنده برای نیوزویک تهیه کرده است . وی مدعی است با وجود اینکه آمریکا همچنان دست برتر را در روابط بین الملی داراست اما قدرتهای دیگری نیز در حال بیدار شدن هستند.

ادامه نوشته