بررسي تحولات وپويش های سياست خارجي دوران اخير ترکيه

دکتر صلاح الدين هرسني

ترکيه با عبور از نگرش هاي ايدئولوژيک وجنگ سرد،نگرش جديدي را در سياست خارجي خود تعريف کرده است. اينکه ترکيه بتواند در بستر چنين نگرش وپويشي به بخش قابل توجه ازآنچه را که در پندار نخبگان آن جاي گرفته است نايل آيد،هم اينک به بخش مهم و لاينفک دستگاه سياست خارجي  بدل شده است. آنچنانکه قراين موجود بر دستگاه سياست خارجي ترکيه هم نشان مي دهد،حاصل اين نگرش در سياست خارجي،پيدايش وتعقيب راهبرد هاي کارا وموثر در مواجهه با معادلات خاورميانه،آسياي مرکزي وقفقاز ونحوه برخورد باقدرت هاي بزرگ بوده است.شکي نيست که منطق حاکم بر اين نگرش از يک سو ناشي از درک نخبگان سياسي حاکم بر حيات سياسي حال حاضر ترکيه واز سوي ديگر ناشي از موقعيت هاي ژئو پوليتيکي اين کشور در جغرافياي آسياي صغير است و هدفي ندارد جز آنکه بخواهد به ارتقاي موقعيت ژئو پوليتيکي اين کشور مدد رساند. به ويژه اينکه حاکميت حزب عدالت وتوسعه بر حيات سياسي حال حاضر اين کشور کمک کرده است که فرايند چنين نگرش وپويشي در مناسبات منطقه اي وبين المللي،روندي مضاعف و روبه گسترش به خود گيرد.در مطلب حاضر کوشش بر آن است که ضمن مرور اجمالي بر نظام سياسي ومحيط استراتژيک ترکيه،راهبرد هاي جديد ترکيه در عرصه سياست خارجي آنهم در مواجهه با معادلات قفقاز،آسياي مرکزي،خاورميانه و قدرتها بزرگي چون آمريکا وروسيه مورد ارزيابي قرار گيرد.

 

ادامه نوشته

بررسی تحولات وپويش های سياسی عربستان در دوران حاضر

دکتر صلاح الدين هرسنی

در دوران حاضرعربستان سعودی به عنوان يکی از کشورهای مهم وتاثير گذار بر ژئو پوليتيک خاورميانه، تحولات و پويش های سياسی قابل توجهی را تجربه کرده است.بدون ترديد اين پويش ها وتحولات را بايد ساخته وپرداخته دوتن از آخرين پادشاهان آن يعنی ملک فهد وملک عبدالله دانست که بيش از هر پادشاه ديگری در فراگرد حيات سياسی اين کشور نقش داشته اند. نگاهی بروضعيت سياسی واجتماعی عربستان نشان مي دهد که فرايند اين تحولات وپويش ها دردوعرصه سياست داخلی، خارجی  والبته با هدف تامين وارتقای موقعيت استراتژيکی اين کشور به اجرا درآمد.در نوشته حاضر کوشش بر آن است که ابتدا با اشاره ای گذرا به ساختار حکومت وجريان شناسی گروه های سياسی عربستان،ابعاد گوناگون اين تحولات وپويش ها دردو عرصه سياست داخلی وسياست خارجی، مورد بررسی قرار گيرد.

ادامه نوشته

سازه انگاری،چارچوبی تئوريک برای تجزيه وتحليل سياست بين الملل

دکتر صلاح الدين هرسنی

از سازه انگاری به عنوان يکی از روش های مطالعه سياست بين الملل نام برده مي شود. بسياری از نظريه پردازان مسائل بين الملل، اين رويکرد  وروش را محصول زبان شناختی ساختاری، نظريه سياسی پست مدرن،نظريه انتقادی،نقد ادبی ومطالعات فرهنگی ورسانه ای دانسته اند. در اين راستا،گفته شده است که يکی وعده های سازه انگاری به عنوان روش،باز گردانيدن فرهنگ وسياست های داخلی به عرصه نظريه روابط بين الملل مي باشد. در اين روند سعی مي شود که مختصات فرهنگ سياست وجامعه داخلی که با هويت ورفتار دولت در سياست جهانی ارتباط مي يابد،بر رسی مي شود. در مطلب حاضر کوشش بر آن است که ابتدا تيپولوژی وگونه شناسی سازه انگاری تبيين وسپس با تشريح ابعاد فرانظری ومحتوايی آن، مواضع اين رويکرد نسبت به موضوعات ماهوی بين الملل مورد ارزيابی قرار گيرد.

ادامه نوشته

بررسی ونقد کتاب رژیم های غیر دموکراتیک

دکتر صلاح الدین هرسنی

کتاب رژیم های غیر دموکراتیک را پل بروکر در سال2000 نوشته و در کشور مالزی به چاپ رسانده است. این کتاب را می توان در در دو بعد شکلی و محتوایی آن مورد بررسی قرار داد.

 

 

ادامه نوشته

نقد و بررسی کتاب جامعه مدنی،دولت،نوسازی در ایران معاصر

دکتر صلاح الدین هرسنی

کتاب جامعه مدنی،دولت،نوسازی در ایران معاصر ترجمه ای است از کتاب :

(Civil Society And State In The Modernization Prosess Revolotionary Iran)

 این کتاب را آقای مسعود کمالی از اساتید دانشگاه ایسالا سوئد به نگارش در آورده و آقای دکتر کمال پولادی صاحب آثاری چون:تاریخ اندیشه سیاسی در غرب (قرن بیستم) ، «نظریه‌های جهانی شدن: نظریه‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی» و کتاب دو جلدی «نظریه کنش ارتباطی» یورگن هابرماس،آن را ترجمه کرده است. این کتاب را انتشارات مرکز باز شناسی اسلام و ایران(باز) در 330 صفحه در خدمت علاقه مندان قرار داده است.این کتاب شامل دو بخش است:مباحث بخش اول کتاب درباره جامعه مدنی در ایران و مباحث بخش دوم کتاب درباره پادشاهی نو،نوسازی وانقلاب اسلامی ایران است

 

ادامه نوشته

هرمنوتیک به مثابه روش

دکتر صلاح الدین هرسنی

هرمنوتيك‌ در مغرب‌ زمين، رشته‌اي‌ نوظهور است‌ كه‌ بر بسياري‌ از قلمروهاي‌ فرهنگ‌ غرب‌ تأثيرگذار ده‌ است. در سال‌هاي‌ اخير، برخي‌ در ايران‌ نيز به‌ ويژه‌ در حوزه‌ تفكر ديني، با بهره‌ از انديشه‌هاي‌ هرمنوتيكي‌ غرب، به‌ بحث‌ در حوزه‌ معارف‌ اسلامي‌ پرداخته‌اند.

ادامه نوشته

پس از پایان تاریخ

دکتر صلاح الدین هرسنی

ترجمه شده از مقاله جدیدفرانسیس فوکویاما

بسیاری از روشنفکران مترقی در طول دوره چاپ مانیفست کمونیست مارکس وانگلس و اواخر قرن بیستم براین باور بودند که پایان تاریخی وجود خواهد داشت و آن هم عبارت از ظهور آرمانشهر کمونیستی است. پس این تز ونظریه من نبود بلکه متعلق به مارکس است. ولی ما دیدیم که آنچه که مارکس می گفت اتفاق نیفتاد  وفرایند تاریخ بشری بسوی شکل جامعه دیگری منتهی شد که مارکسیستها از آن بنام دمکراسی بورژوایی یاد می کنند.

ادامه نوشته

ساختار گرایی وپسا ساختار گرايی،چارچوب هایی تئوريک برای فهم علوم سياسی و روابط بين الملل(2)

دکتر صلاح الدین هرسنی

پسا تجد گرايان يا پسا ساختار گرايان به اشکال متفاوت روابط بين الملل را تحت تاثير قرار داده اند. البته مي توان گفت که اکثر نوشته های پسا تجدد يا پسا ساختار گرايان در روابط بين الملل به شکل کار برد مفاهيم، روش ها وانديشه های بنيادين اين جريان در روابط بين الملل بوده است.

ادامه نوشته

ساختار گرایی و پسا ساختار گرايی،چارچوب هایی تئوريک برای فهم علوم سياسی و سیاست بين الملل(1)

دکتر صلاح الدین هرسنی

درك بينش  ساخت وساختار پيچيده نيست.در تعريف نظری ساخت وساختار گفته اند که”ساخت : شبكه روابط عناصر يك نظام در رابطه متقابل با يكديگر است كه اين روابط مي تواند طبق قواعد همنشيني و جانشيني صورت هاي جديد و گوناگوني به خود بگيرد و در عين حال كليت يك ساخت واحد و ثابت را حفظ كند”.بنابر اين ساختارگرايی (Structuralism) را بايد بر گرفته شده از مشرب ساخت وساختار دانست که هم اينک  يکی از انديشه های رايج در علوم اجتماعی قلمداد مي گردد. بررسی سير وتطور فکری ساختار گرايی  نشان مي دهد که اين آيين فكري در نيمه دوم قرن بيستم در قلمرو زبان، فرهنگ، فلسفهٔ رياضی و جامعه فلسفه و علوم انساني پديد آمد و سرچشمه تاثيرات فراواني شد. اين آيين، از دهه 1950 به طور عمده در فرانسه بسط يافت و تا دو دهه بعد در ميان پژوهشگران و دانشگاهيان اروپايي و امريكايي اعتبار بسيار كسب كرد. بر پايه اين طرز فکر، تعدادی ساختار باطنی و ناملموس چارچوب اصلی در پشت پديده‌های ظاهری اجتماع را تشکيل می‌دهند.انديشه‌های فردينان دو سوسور را می‌توان آغازگاه اين مکتب دانست. هرچند پس از وی ساختارگرايی تنها به زبان‌شناسی محدود نشد و در راه‌های گوناگونی بکار گرفته شد و مانند ديگر جنبش‌های فرهنگی، اثرگذاری و بالندگی آن بسيار پيچيده و با ظهور پديده گفتمان در ماهيت پساساختارگرايی به عنوان روشی نوين،در تجزيه وتحليل دانش بشری به ويژه علوم سياسی وشقوق آن مورد استفاده قرار گرفت.

ادامه نوشته

دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی ۱۸۴۴

دکتر صلاح الدین هرسنی

دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی ۱۸۴۴ یا دست‌نوشته‌های پاریس مجموعه یادداشت‌هایی هستند که بین آوریل و اوت ۱۸۴۴ توسط کارل مارکس نوشته شده‌اند. این یادداشت‌ها در زمان زندگی مارکس و مدت‌ها پس از مرگش منتشر نشد و برای اولین بار در سال ۱۹۳۲ توسط محققان اتحاد شوروی یافته شد و به چاپ رسید.

 

ادامه نوشته

پست مدرنيسم،چارچوب تئوريک برای فهم فرهنگ رسانه وارتباطات(ترجمه)

دکتر صلاح الدین هرسنی

ما در عصر ارتباطات ودر روزگاری به سر می بريم که شاهد دستاوردهای عظيمی در حوزه علم،تکنيک،سيبرنتيتک،کامپيوتر،تکنولوژی های عظيم فضايی،ژنتيک وارتباطات ماهواره ای ميباشد. عصری که در آن به تعبير مارشال مک لوهان مي توان از آن به دهکده جهانی نام برد وسخن گفت.البته کاستلز از اين وضعيت به جامعه شبکه ای نام مي برد. جامعه شبکه ای ناظر بر وضعيتی است که مبانی وپايه های ارتباطاتی جهان امروز را شکل مي دهد وبر اوضاع اطلاعاتی عصر حاضر گواهی مي دهد.به عقيده کاستلز هسته اصلی اين جامعه تکنو لوژی اطلاعات است وبدون شک، ريشه اين تحولات را بايد در تجديد ساختار سرمايه داری مشاهده کرد.

ادامه نوشته

نظريه نظام جهانی در روابط بين الملل(2)

دکتر صلاح الدین هرسنی

برای والرشتاين ماشين دولتی مدرن پاسخی است به فشار های طبقه سرمايه دار برای تامين نياز هايش.،اما اين به معنای اين نيست که که ماشين های دولتی عروسکی خيمه شب بازی در دست سرمايه داران بوده اند. به باور والرشتاين دولت حتی اگر به بيان مارکس کميته اجرايی سرمايه داری هم باشد،باز تاب اراده سرمايه داران نيست.

والرشتاين بر اين باور است که دولت ها وماشين های دولتی همواره تقويت شده اند وحتی مبارزات طبقاتی نيز به تضعيف ماشين دولت منجر نشده اند. در اعتقاد والرشتاين ممکن بوده است که جنبشی سياسی با دولتی خاص ورژيمی موجود مخافت کرده باشداما فی النفسه مخالفتی با خود دولت نداشته اند.

 

ادامه نوشته

نظريه نظام جهانی در روابط بين الملل(1)

دکتر صلاح الدین هرسنی

نظريه نظام جهانی را مي توان گسترده ترين تلاش نظری متاثر از جامعه شناسی تاريخی در روابط بين الملل دانست.نظريه نظام جهانی از نظر توجه به کلان ترين سطح ممکن تحليلی يعنی نظام جهانی،رهيافتی متفاوت را دنبال مي کند.

اين نظريه از دهه 1970 ميلادی وتحت تاثير ظهور جوامع تازه صنعتی شده آسيای جنوب شرقی،بحران دولت های سوسياليستی و زوال اقتصاد جهانی سرمايه داری،نظريه نظام جهانی ملهم از رويکرد وابستگی مطرح گرديد.نظريه نظام جهانی ضمن محور قرار دادن اقتصاد جهان به عنوان واحد تحليل،نظام تاريخی را بر اساس سه لايه وقطب مرکز،نيمه پيرامون وپيرامون مورد مطالعه قرار مي دهد.بر اساس اين نظريه تمام رويداد های اجتماعی را بايد در درون متن يک نظام جهانی مورد توجه تجزيه وتحليل قرار گيرند.ضمنا کليه مختصات درون يک نظام به هم مربوطند وهمچنين تمام تحولات درون نظام را مي توان از طريق عوامل داخلی توضيح داد.بر مبنای اين تحليل نظام نوين جهانی دارای ويژگی های زمانی ومکانی است.

ادامه نوشته

گذار از دیکتاتوری به دموکراسی(2) (ترجمه متن انگلیسی)

دکتر صلاح الدین هرسنی

وضعيت هايي كه ايجاد كننده بحران هاي سياسي ميباشند

هانتينگتون پنج عامل را شناسايي نموده است كه گذار از اقتدار گرايي به دمكراسي را مهيا مي سازد. اين عوامل به صورت اتفاقي به وجود نمي آیند اما پنج متغير مستقل را شامل مي شوند كه فشارهايي را بر رژيم هاي اقتدارگراي موجود مي آورند و بنابراين شرايطي را خلق مي كنند كه منجر به جنبش هاي اصلاحي مي گردد.

 

ادامه نوشته

گذار از دیکتاتوری به دموکراسی(1) (ترجمه متن انگلیسی)

دکتر صلاح الدین هرسنی

سیاست های مقایسه ای برای چند دهه کوشش مجدانه ونیز توضیحی برای گذار از استبداد به دموکراسی بوده اند.چنین تلاش وتوجهی از دوران باستان مورد توجه فلاسفه سیاسی بوده است. در این فصل تلاش بر آن است که چگونگی فرایند گذار دموکراسی به خصوص از دهه 1950 تشریح گرددوسپس با شوری مضاعف به این امر پرداخته شود که چگونه نظریه دموکراسی در دهه 1960 و1970 به جریان اصلی در مطالعات توسعه ای آنهم به عنوان موج سوم بدل گردیده است. در فصل نتیجه گیری نشان داده خواهد شد گه چگونه تشریح گذار دموکراسی برای فلسفه سیاسی نگرانی ایجاد خواهد کرد. این امر ما را در درک پیچیدگی های انتقال قدرت دموکراتیک و نیز در فهم برتری دموکراسی بر استبداد کمک خواهد کرد.

ادامه نوشته

نقش احزاب در سياست پس از انقلاب اسلامي

دکتر صلاح الدین هرسنی

احزاب و گروه هاي سياسي در تأثيرگزاري بر قدرت و ايفاي نقش در عرصه سياسي -اجتماعي در نظام هاي مردم سالار داراي جايگاه مهمي هستند. بررسي اين مسئله در جمهوري اسلامي ايران و پس از سه دهه فعاليت پرفراز و نشيب احزاب ضروري به نظر مي رسد. از اين رو، در اين نوشتار به نقش و کارکرد احزاب در چهار عنوان؛ از قبيل، دوره هاي آنارشيسم حزبي، انفعال و محدوديت، قاعده مندي و تثبيت،شکوفايي و افکارسازي پرداخته شده و تحليلي از نقش آنها در سياست ارائه شده است.
واژه هاي کليدي: احزاب سياسي، آنارشيسم، قاعده مندي، نخبگان سياسي.

 

ادامه نوشته