دکتر صلاح الدین هرسنی

هگل سخت متاثر از انقلاب فرانسه (1789) بود همچنان كه بر رخدادهاي سال 1848 فرانسه نيز تاثير گذاشت.  ارباب كاركردي جز به راه انداختن برده نداشته و بنابراين خودش يا نابود مي شود يا سرانجامش براي ما بي اهميت است. «راه خدايگاني در تجربه بشري نوعي بن بست محسوب مي شود، حال آنكه راه بندگي، راه حقيقي آزادي بشر است.» يا «برده تاريخ را خواهد ساخت، اما تنها پس از آنكه ارباب انسانيت را ممكن ساخته باشد». مي توان با اغماض اين نظريه را نيز مطرح كرد كه ارباب به واسطه زير سوال رفتن جايگاه اربابي اش، رفته رفته به مرتبه برده نزول كرده و تاريخ را در مقام يك برده ادامه مي دهد.